Zor bir günün ardından huzurla dinlenecek bir arya listesi!
Klasik müzik başlığından dinlemeyi sevdiklerimle devam ediyorum. Başlangıç yazısı için kolay dinlenebilir sayılabilecek, enstrümantal (keman, piyano ve çello) önemli bestecilerin hem önemli hem de keyifli eserlerini, önemli yorumculardan sevdiğim örneklerle listelemiştim. Bahsi geçen yazı için tıklayabilirsiniz.
Bugün biraz daha ilerleyip vokal katmak istedim. Sevdiğim aryalardan devam edeyim, diyorum.😉
Hem biraz operaya da girmiş oluruz. Aslında burada en enteresan kişilik Mozart bence çünkü hem vokal barındıran hem de enstrümantal eserler vermiş. Diğer besteciler pek de böyle değil. Önceki listedeki besteciler ve buradakilere bakarsanız aradaki farkı göreceksiniz. Vokallerde kadın / erkek ayrımı yapmak istemedim. Burada bana bağlısınız yani, kendi sevdiğim yoldan gidiyorum.🤷♀ En etkileyici bulduğumdan başlayacağım. 😍
Benim kişisel favori opera kişim Maria Callas, kadını her şeyiyle severim. 🥰 Hayatını da okuduğumda çok etkileyici bulmuştum. Zor bir anneyle büyümüş. Çok çalışmış. Hayatına şişman ve çirkin ve sakar olduğu söylenerek devam ederken çok mutsuz olmuş. Üstüne de görme bozukluğu yaşayan biri. Şişman bir kadın ve hızla zayıflamak için bir gün dayanamıyor ve drastik bir yöntem buluyor; kurt yutuyor. Düşünebiliyor musunuz dünyaca ünlü bir divasınız ve bir gün biri çok yediğinizi söylüyor diye 40 kilo vermeyi kafanıza koyuyorsunuz. Hakikaten güzelleşiyor sonrasında, ama sesinin zayıfladığı da söylenir. Bilemiyorum ben iyi zamanlarını dinledim herhalde 🙄
Önce besteci, sonra eğer var ise ait olduğu opera, ardından da eserin adı ve yorumcu şeklinde sıralamayı seçtim.
Philedelphia filminde Tom Hanks’in bu aryayı hem anlatıp hem de tercüme ettiği bir sahne vardı. Artık gerçekten sesin ve bestenin etkisiyle mi Tom Hanks’in Oskarlı oyunuyla mı birinci sıraya geldi, o kısım çok net değil.
Giordano-Andrea Chénier-La Mamma Morta ve tabii söyleyen de Maria Callas.
İkinci seçimim bir operadan değil. Hatta sözleri de yok sadece yorumcunun seçtiği seslerle söyleniyor.
Rachmaninoff-Vocalise Arthur Rubinstein piyanoda ve yorumcu Anna Moffo. çok da iyi bir kayıt bu.
Üçüncü seçimim bence Vocalise ardından keyifle dinlenecek bir düet. Hatta gelmiş geçmiş en güzel düet olabilir bence… Bunu belki Grinin 50 Tonu filminden hatırlayabilirsiniz.
Delibes-Lakmé-Flower Duet bunun için de özel bir kayıt buldum Dame Joan Sutherland ve Jane Berbie.
Ve bu üç favoriden sonra ilk opera deneyimimin asla aklımdan çıkmayan iki parçasını ardarda eklemek istiyorum. İlk opera deyince yaşım büyük sanılmasın 5-6 yaşlarındaydım.
Mozart-Sihirli Flüt- Gece Kraliçesi bulabildiğim kayıt Natalie Dessay’a ait. Çok da iyi bir ses. Ama ben ilk Suna Korat’tan dinlemiştim. Memlekete gelmiş en iyi seslerden biriydi. Asla unutamam. Dünya güzeli de bir kadındı gerçekten.
Mozart-Sihirli Flüt- Papagena! Papageno! Bunu da ilk Mesut İktu’dan dinlemiştim, ki Türkiye’nin yetiştirdiği en iyi seslerden biridir. Ancak buraya bulabildiğim kaydı ekliyorum. Çocuklar bayılacaktır.😇 ben hala bayılırım...
Kişisel favorilerim haliyle 3 tenor ile devam ediyor… Bu üç beyefendinin kalbimde ayrı bir yeri var. İşlerini bu kadar zevkle yaptıkları için çok başarılı olduklarını düşünürüm ben hep. Pavarotti, Domingo ve Carreras.😍
Pavarottiden başlayalım. Çoklukla anonim sanılan ama aslında biraz yanlış bilinen, "kadın kısmısı oynaktır" gibi de çevrilebilecek, ve beni de her daim gülümseten La Donna E Mobile. Nedense makarna yaparken hep bunu çalmak ve söyleyerek devam etmek isterim. Ne bileyim sanki bir İtalyan filminden Sophia Loren olarak fırlayacakmışım hissi iyi hissettiriyor galiba… Aslı aşağıda:
Verdi- Rigoletto- La Donna E Mobile ve Luciano Pavrotti.💃
Biraz hüzünlü bir aryayla devam ediyorum. Ama Domingo en çok bunu güzel söylüyor bence.
Leoncavallo-Pagliacci-Vesti la Giubba Ben Domingo’dan dinlemeyi hep pek sevmişimdir. O kadar hüzünlü ki. 🤡 Ancak yadsınamaz bir kaydı daha var. Caruso’nun 1902 kayıtları dünyanın en fazla satılan kayıtları olmuş.
Puccini-Turandot- Nessun Dorma “Kimseler uyumasın!” en bilinen aryalardan ve hakikaten zor bir eser. Yine bir aşk ve çözülmesi gereken bilmeceler ve sonunda ulaşılacak sevgili. Carreras kadar güzel yorumlayan da azdır hani.😍
Floransa’ya gidip şu bahsi geçen köprüyü görme nedenim olan bir aryayı ekleyeceğim. İmkansız aşkına kavuşmak için babasına yalvaran aşık. Pek bilinmeyen bir operadan çıkmış çok da bilinen bir aryadır.
Puccini-Gianni Schicchi- O Mio Bambino Caro ben en çok Maria Callas’tan dinlemeyi seviyorum ama bir başka efsane isim listeye girsin dedim. Ve Kiri Te Kanawa yorumunu ekledim.
Bellini-Norma-Casta Diva Ben hakikaten bazı aryalarda Maria Callas’tan vazgeçemiyorum. Bu tip aryalara “bel canto” deniyor. Sesi iyice esneten zorlayıcı eserler. Sesiyle iyi oynayan sopranolara da “coloratura soprano” deniyor. Bunların en iyisi bence Maria Callas. Ama yine bir başka tat diye Rene Fleming yorumu ekledim. En az onun kadar içime işleyen de bir Türk yorumcu efsane Leyla Gencer yorumunu da eklemek istedim.
Offenbach-Hoffmann’ın Masalları-Belle Nuit O Nuit d'Amour Gelmiş geçmiş en huzurlu eserlerden biri bence. Masallar dinlerken bir taraftan ninniler söyleniyor hissi. Bu tip eserlere de “Baracolle” deniyor. Yumuşak, aslında tam da hissettirdiği gibi ninni hissi veren eserler. Bu bir düet ama buradaki önemli isim Dame Joan Sutherland.
Puccini-Tosca -E Lucevan Le Stelle En meşhur aryalardan biri. Ölüme gitmeden önce sevgiliye söyleniyor. Hakikaten çok içlidir. Defalarca dinlenebilir. Atatürk’ün de en sevdiği arya olduğunu anlatıyorlar. Hatta bir gece 15 kez üstüste dinlediği, eseri çalan Remzi Atak tarafından bir söyleşide anlatılmış ve kaydedilmiş. Bunu da Pavarotti ve Domingo’dan dinlemeyi seviyorum. Ayrıca bir değişiklik ve karşılaştırma olsun diye ve liste de benim listem iki kez çalsa hiç üzülmem diyerek, Andrea Bocelli yorumunu da ekliyorum.
Tchaikovsky-Eugene Onegin -Tatiana's Letter Scene Bencil sevgiliye yazılan bir aşk mektubu zamanın en iyilerinden...Anna Netrebko söylüyor.
Donizetti-Aşk İksiri- Una Furtiva Lagrima Bir komik opera için en hüzünlü yazılmış arya. Aslında söyleyen sevdiğinin gözünde gördüğü yaş nedeniyle, kendisine aşık olduğunu sanıyor. Aslında bir yerde içinde sevinç barındırıyor. Caruso kaydını ekliyorum.
Dvorak-Rusalka- Song To The Moon Rusalka bir su perisi, bir insana aşık oluyor. Aşk acısı çekerken yok bu acı bana yetmez biraz daha ağlayayım diyorsanız bu operaya gidin derim. Pek acıklı bir öyküdür bu ama ben bu aryayı çok severim. Rusalka burada sevgilisinin nerede olduğunu Ay’a soruyor. Lucia Popp da öyle yumuşak yumuşak söylüyor ki…
Wagner-Tristan ve Isolde- Isoldes Liebstod Bu biraz enteresan bir eser. Çok uzun sürüyor bir kere. Opera 4 saat. Bu arya 7 dakika. "Sevgililerden biri öldükten sonra bir araya gelen iki aşık" gibi anlatabilirim belki Jessye Norman'dan ekledim. Ama bunu da maalesef çok genç yaşta kaybettiğimiz Zehra Yıldız harika söylerdi. Anmadan edemeyeceğim. Zaten şahane de bir sesti.
Gluck- Orpheé et Euridice- J'ai perdu mon Eurydice sevgili kaybetmelerden gidince bir tane daha bulup eklemek istedim. Maria Callas’tan başka bir yorumcu bulamadım. Zannımca canıma minnet. 😂
Schubert- Ellens dritter Gesang- Ave Maria Bu bir dua aslında Meryem Ana’ya yardım için yalvarıyor. Barbara Hendricks yorumu da güzel geldi bana.🙏
Handel-Alcina- Verdi Prati Hem Ave Maria'dan sonra iyi gelir hissine kapıldım, hem de bir Kontur Tenor bulunsun diye bu partiyi de eklemek istedim. Jochen Kowalski. Tamam bir Farinelli değil ama iyi bence…
Verdi-Kaderin Gücü- Si un Jour Bunu eklemekle eklememek arasında çok kaldım. Ama bu liste eve yorgun geldiğin zaman açıp rahatça dinleyebileceğin şekilde hazırlanmasına çok dikkat ettiğim bir liste ve bu konsepte çok uyuyor gibi geldi. O nedenle ekledim. Natasha Marsch’tan yorumu.
Gershwin- Peggy and Bess- Summertime bu yorum pek bilinmez o nedenle eklemek istedim. Kiri Te Kanawa söylüyor. Bir de daha bilinen şekli için benim çok çok sevdiğim bir yorumu ayrıca koyuyorum. Bunu da Billie Holiday söylüyor.
Ay pek hüzünlendik biraz daha tempoyu arttırıp keyiflenelim.
Verdi-La Traviata- Brindisi Haydi içelim davetini şarkıyla yapan şahane bir düet. 🥂Pavarotti ve Dame Joan Sutherland gibi iki duayenden gelince davete icabet etmek iyi olabilir hissiyle doluyorum.🙈
Mozart-Le nozze di Figaro- Non più andrai Figaro’nun Düğünü’nden bir nevi bekarlığa veda aryası. Pek keyiflidir. Thomas Allen versiyonu ekledim.
Donizetti-La fille du régiment- Pour mon âme Sesi kullanma açısından yorumcuyu zorladığı söylenen bir arya bu. Pavarotti den dinlemek keyifli.
Bizet-Carmen-Toreador Hakikaten bence sabah güne iyi başlamak için iki şarkı var biri “Eyes of the Tiger” diğeri de Toreador.🐅 Bu kaydı bulabildim fena da olduğunu düşünmüyorum. Her canlı Mete Uğur’dan dinleyemiyor tabii.
Rossini-Sevil Berberi-Largo al Factotum Her ne kadar ilk Tom ve Jerry seyrederken duymuş olduğunumu düşünsem de kuvvetle muhtemel ilk dinleyişim yine bir efsane Türk vokal Mete Uğur’dan olmalı diye düşünüyorum. Bununla beraber, Dmitri Hvorostovsky'den de dinlemeyi sevdim.
Bizet-Carmen- L’amour est un oiseau rebelle “Aşk isyankar bir kuştur. Kimseler dizginleyemez onu” diyerek hislerime tercüman olmuş şahane arya... Hale, Jale ve de bütün mahalle için gelsin bence. 🥰Zaten ecdadının düstürü “Hangi çılgın bana zincir vuracakmış? Şaşarım!” olunca insanın. 👊Tam benlik işte bu arya Victoria de Los Angeles.
Şimdilik aklıma gelenler bunlar, zaman içerisinde listeme ekleme yapmaya devam edeceğim.
Spotify üzerinden bu yazının listesine aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz.